Mierzenie dochodu narodowego - model złożony

W uproszczonym modelu, o którym pisałem w poprzednim poście, obie grupy podmiotów (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa) są od siebie bardzo, bardzo zależne. Sytuacja gospodarcza przedsiębiorstw zależy od kondycji finansowej gospodarstw domowych, a sytuacja gospodarstw ściśle zależy od tego, jak radzą sobie przedsiębiorstwa.

Należy pamiętać, że przedstawiony wcześniej model gospodarki był modelem bardzo uproszczonym. Nie uwzględniał roli państwa i wymiany z zagranicą (dotyczył gospodarki zamkniętej). Zakładał też, że gospodarstwa domowe wydają całe swoje dochody na konsumpcję (zakup dóbr i usług). W rzeczywistości, mogą one część dochodów przeznaczać na przykład oszczędzanie.

Aby bardziej urzeczywistnić obraz gospodarki, należy nieco skomplikować przedstawiony model przepływów pieniężnych. Do dotychczasowego modelu musimy dodać:

•  dopływy, a wśród nich:
• wydatki inwestycyjne (I), np. na zakup urządzeń od innych przedsiębiorstw,
• wydatki rządowe (G - od ang. government), np. wydatki państwa na drogi,
• oraz dochody przedsiębiorstw z eksportu (sprzedaż dóbr i usług za granicę) (Ex); 

• odpływy, a w nich:
• oszczędności gospodarstw domowych (s - od ang. savings), np. lokaty w bankach,
• podatki (T - od ang. taxes), np. podatek dochodowy,
• wydatki na import, zakup dóbr i usług z zagranicy (Im), np. zakup samochodu z Niemiec. 

źródło: opracowanie własne na podstawie Milewski, R., Kwiatkowski, E.

Na rysunku widać, że w rozszerzonym modelu gospodarki pojawiły się trzy nowe kategorie podmiotów (zaznaczone na różowo):

• Banki (system bankowy), w których przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe lokują część zarobionych pieniędzy - oszczędzają na przyszłość (oznaczenie żółtą literą S). W tej sytuacji pieniądze wędrują do sektora bankowego. Z kolei banki udzielają przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym kredytów. W ten sposób finansują ich inwestycje (maszyny, urządzenia, mieszkania). Pieniądz przemieszcza się z sektora bankowego do przedsiębiorstw i gospodarstw domowych (oznaczenie bordową literą I).
• Państwo - płaci przedsiębiorstwom za realizację różnych zadań, na przykład za budowę dróg. Z państwa pieniądze wędrują także do gospodarstw domowych, na przykład jako wynagrodzenia za pracę urzędników lub emerytury. Wymienione wydatki rządowe oznaczone są zieloną literą G. Z drugiej strony, aby móc finansować swoje inwestycje i opłacać urzędników, państwo nakłada na obywateli i firmy podatki. Te oznaczone są na rysunku brązową literą T. 
• Zagranica - otworzenie gospodarki oznacza możliwość kupowania dóbr i usług od przedsiębiorstw z innych krajów. Proces taki nazywamy importem. Dobra i usługi wędrują wtedy z zagranicy do kraju, natomiast płatności za nie przekazywane są za granicę. Ruch pieniądza za import oznaczony jest czerwonymi literami Im. Przy otwartych granicach, przedsiębiorstwa mogą sprzedawać swoje dobra i usługi na rynki zagraniczne. W tym przypadku dobra wędrują za granicę, natomiast płatności za te dobra wpływają do rodzimej gospodarki (oznaczone niebieskimi literami Ex). 

Proszę zwrócić uwagę na płatności z zagranicą. Studenci często mylą ruch dóbr i usług z ruchem pieniądza. 

Eksport to przepływ dóbr i usług za granicę, i napływ płatności (pieniądza) z zagranicy do kraju. 

Import to sprowadzanie dóbr i usług z zagranicy do kraju, oraz odpływ pieniądza z gospodarki krajowej za granicę.  

Bibliografia:
Mankiw, N. G., Principles of Macroeconomics, South-Western Cengage Learning, Mason, OH, 2009
Mankiw, N.,G., Taylor, M., P., Makroekonomia, PWE, Warszawa, 2009
Begg, D., Fischer, S., Dornbusch, R. Makroekonomia, PWE, Warszawa 2007
Milewski, R., Kwiatkowski, E., Podstawy Ekonomii, PWN, Warszawa 2005